ATOL separator (informacje podstawowe)

Separatory typu ATOL należą do I klasy separatorów, zgodnie z klasyfikacją normy PN-EN:858 „Instalacje oddzielaczy cieczy lekkich”. Gwarantowana normą maksymalna zawartość oleju pozostałościowego po przejściu przez separator wynosi do 5 mg/dm³.

Badania przeprowadzone przez Laboratorium Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Szczecinie wykazały, że średnia zawartość substancji olejowych po przejściu przez separator typu ATOL wyniosła 2,62 mg/dm³, a więc blisko o połowę mniejsza niż wartość dopuszczalna wymagana przytoczoną normą.

Dodatkowe wyposażenie separatorów typu ATOL

Separatory typu ATOL mogą być dodatkowo wyposażone w zawór zapobiegający przelewom awaryjnym typu ATOL-PPA. Jest on rekomendowany do zabezpieczenia zbiorników wodnych, cieków, systemów kanalizacyjnych oraz terenów przyległych, przed wypływem cieczy lekkich, podczas awarii urządzeń zawierających te substancje, np.: cysterny, zbiorniki, stacje transformatorowe, instalacje służące do zasilania kotłów opalanych olejem, a także inne urządzenia, gdzie występuje niebezpieczeństwo wycieku oleju, mazutu, paliw itp.

Dobór wielkości nominalnej separatora

Zgodnie z zaleceniami normy PN-EN:858-2 wielkość nominalna separatora powinna być obliczona według następującej zależności:

NS - wielkość nominalna separatora;
Q_r - nominalny strumień wody deszczowej [dm³/s];
Q_s - maksymalny strumień ścieków technologicznych [dm³/s];
f_d - współczynnik gęstości cieczy lekkiej;
f_x - współczynnik utrudnienia zależny od rodzaju przepływających ścieków.

Zgodnie z zaleceniami Instytutu Ochrony Środowiska Państwowego Instytutu Badawczego, w Polsce ścieki deszczowe i ścieki technologiczne powinny być rozdzielone,  a dobór separatora należy przeprowadzić według jednego z wzorów:

We wzorach współczynnik gęstości f_d uwzględnia zróżnicowane gęstości cieczy zawartej w ściekach doprowadzonych do separatora i wynosi odpowiednio:

1. dla gęstości do 0,85 g/cm³: f_d = 1
2. dla gęstości powyżej 0,85 g/cm³ do 0,90 g/cm³: f_d = 1,5
3. dla gęstości powyżej 0,90 g/cm³ do 0,95 g/cm³: f_d = 2

Współczynnik utrudnienia f_x uwzględnia niesprzyjające warunki oddzielania cieczy lekkich np. zawartość detergentów.
Zalecane wartości współczynnika utrudnienia w zależności od rodzaju ścieków są następujące:

1. do oczyszczania ścieków pochodzących z procesów przemysłowych, mycia pojazdów, czyszczenia części pokrytych olejem lub innych źródeł, np. stacje benzynowe: f_x = 2;
2. do oczyszczania ścieków deszczowych zanieczyszczonych olejem z obszarów nieprzepuszczalnych, np. parkingów samochodowych, dróg, placów fabrycznych: f_x = 1;

Dopływ ścieków technologicznych do separatora Q_s powinien być obliczony jako suma częściowych wypływów z pojedynczych źródeł według następującego wzoru:

Q_s1 – wypływ z punktów czerpalnych,
Q_s2 – wypływ z myjni samochodowych,
Q_s3 – wypływ z wysokociśnieniowych urządzeń czyszczących

Wartości wypływów z punktów czerpalnych oraz z myjni samochodowych i wysokociśnieniowych urządzeń czyszczących należy przyjmować wg normy PN-EN 858: „Instalacje oddzielaczy cieczy lekkich, część 2: Dobór wielkości nominalnych, instalowanie, użytkowanie i eksploatacja, pkt. 4.3.4.1, 4.3.4.2 oraz 4.3.4.3.”
Nominalna wartość dopływu ścieków opadowych powinna wynosić:

F - powierzchnia zlewni [ha],
Ψ - współczynnik spływu (współczynnik szczelności zlewni) [-],
φ - współczynnik opóźnienia [-],
q - miarodajne natężenie deszczu (nie mniej niż 15 dm³ /s*ha, a dla obiektów magazynowania i dystrybucji  paliw 77 dm³/s*ha)

Wartość współczynnika spływu (Ψ) zależy od rodzaju i spadku rozpatrywanej powierzchni cząstkowej, wchodzącej w skład zlewni wód odprowadzanych do separatora.

Wartość współczynnika opóźnienia odpływu (φ) oblicza się wg. wzoru:

gdzie n - współczynnik zależny od spadku i kształtu zlewni, równy od 4 do 8:
n = 4 dla wydłużonych zlewni o małym spadku,
n = 6 dla spadków przeciętnych, gdy długość zlewni jest ok. 2 razy większa niż jej szerokość,
n = 8 dla zwartych zlewni o większym spadku

Rodzinę separatorów typu ATOL tworzą następujące wersje urządzeń